سرامیک‌ها، به‌ویژه سرامیک کف پرسلان، به دلیل دوام، زیبایی و نگهداری آسان، یکی از محبوب‌ترین انتخاب‌ها برای پوشش کف و دیوار در فضاهای مسکونی و تجاری هستند. با این حال، حتی مقاوم‌ترین سرامیک‌ها نیز در برابر خط و خش مصون نیستند. کشیده شدن مبلمان، افتادن اجسام تیز یا حتی رفت وآمد زیاد با کفش‌های نامناسب می‌تواند به مرور زمان باعث ایجاد خراش‌های ناخوشایند روی سطح آن‌ها شود.
اما خبر خوب این است که بسیاری از این خراش‌ها قابل ترمیم هستند. در این مقاله، به بررسی جامع نحوه از بین بردن خش روی سرامیک می‌پردازیم و روش‌های مختلفی را از ترفندهای ساده خانگی تا راهکارهای تخصصی معرفی می‌کنیم؛ البته بایستی توجه داشت روش های ترمیم خط و خش در اغلب موارد، آسیب وارده را بطور کامل رفع نمیکند و ممکن است باز هم اثرات خط و خش تا حدودی باقی بماند.
چرا سرامیک ها دچار خط و خش می‌شوند؟
قبل از پرداختن به روش‌های ترمیم، بهتر است دلایل اصلی ایجاد خش روی سرامیک را بشناسیم. این آگاهی به ما کمک می‌کند تا با پیشگیری، عمر و زیبایی سرامیک‌های خود را افزایش دهیم.
- ذرات ساینده : گرد و غبار، شن و ماسه که از طریق کفش یا پنجره‌ها وارد محیط می‌شوند، مانند سنباده عمل کرده و با هر بار رفت‌وآمد، خراش‌های ریزی روی سطح سرامیک ایجاد می‌کنند.
- کشیدن اجسام سنگین : جابجایی مبلمان، لوازم خانگی یا گلدان‌های سنگین بدون استفاده از پدهای محافظ، یکی از شایع‌ترین دلایل ایجاد خراش‌های عمیق است.
- افتادن اشیاء تیز : سقوط ابزار، چاقو، کلید یا هر جسم نوک‌تیز دیگری می‌تواند به لعاب سرامیک آسیب جدی وارد کند.
- مواد شیمیایی نامناسب : استفاده از شوینده‌های اسیدی قوی یا پودرهای ساینده برای تمیز کردن، به مرور زمان لعاب محافظ سرامیک را از بین برده و آن را در برابر خراشیدگی آسیب‌پذیرتر می‌کند.
درک این موارد به ما نشان می‌دهد که انتخاب سرامیک مناسب برای هر فضا تا چه حد اهمیت دارد. برای مثال، در محیط‌های پرتردد و صنعتی که احتمال آسیب فیزیکی بالاست، استفاده از سرامیک‌های پرسلانی با مقاومت بالا از کالکشن PMA که به‌طور ویژه برای دوام و کاربری‌های سخت طراحی شده‌اند، یک سرمایه‌گذاری هوشمندانه محسوب می‌شود.
گام اول: تشخیص عمق خراش
اولین و مهم‌ترین قدم برای از بین بردن خش روی سرامیک، ارزیابی عمق آن است. روش‌های ترمیم برای خراش‌های سطحی و عمیق کاملاً متفاوت هستند.
خراش‌های سطحی: این خراش‌ها معمولاً فقط لایه رویی لعاب را تحت تأثیر قرار داده‌اند. اگر ناخن خود را روی خراش بکشید، به سختی آن را حس می‌کنید. این نوع خراش‌ها اغلب با روش‌های خانگی و پولیش‌های ملایم قابل رفع هستند.
خراش‌های عمیق: این خراش‌ها لعاب را به‌طور کامل از بین برده و به بدنه سرامیک (که به آن بیسکویت می‌گویند) رسیده‌اند. هنگام لمس، عمق آن‌ها به وضوح حس می‌شود. ترمیم این خراش‌ها پیچیده‌تر است و درصورت امکان ترمیم، گاهی نیازمند راهکارهای تخصصی‌تری است.
روش‌های خانگی و ساده برای خراش‌های سطحی
برای خراش‌های جزئی که فقط ظاهر سرامیک را کمی کدر کرده‌اند، ابتدا سیاهی و کدری محل خراش را با موارد شوینده مناسب تمیز و خشک کرده و سپس می‌توانید از راهکارهای زیر استفاده کنید. این روش‌ها برای برق انداختن کاشی و سرامیک نیز بسیار مؤثر هستند.
۱. استفاده از جوش شیرین
جوش شیرین یک ساینده بسیار ملایم است که می‌تواند بدون آسیب رساندن به لعاب، خراش‌های سطحی را از بین ببرد.
روش کار: مقداری جوش شیرین را با آب مخلوط کنید تا خمیری غلیظ به دست آید. خمیر را با یک پارچه نرم و تمیز روی محل خراش بمالید و با حرکات دایره‌ای به آرامی ماساژ دهید. پس از چند دقیقه، محل را با یک پارچه مرطوب تمیز کرده و سپس خشک کنید.
۲. خمیر دندان (غیر ژله‌ای و سفید)
خمیر دندان، به‌ویژه انواع سفیدکننده که حاوی ذرات میکروساینده هستند، می‌تواند مانند یک پولیش عمل کند.
روش کار: مقدار کمی خمیر دندان سفید را روی یک پارچه میکروفایبر نرم قرار دهید. آن را به آرامی و با فشار ملایم روی خط و خش بمالید. اجازه دهید چند دقیقه بماند و سپس با یک دستمال مرطوب پاک کنید. این روش برای سرامیک‌های براق بسیار مناسب است.
۳. پولیش فلزات یا پاک‌کننده سطوح شیشه‌ای
برخی از پولیش‌های ملایم مخصوص فلزات یا پاک‌کننده‌های کرمی اجاق‌های شیشه‌ای (Glass Cooktop Cleaner) نیز می‌توانند برای این منظور استفاده شوند.
روش کار: ابتدا محصول را روی قسمت کوچکی از سرامیک که در دید نیست امتحان کنید تا از عدم آسیب به رنگ و لعاب آن مطمئن شوید. سپس مقدار کمی از آن را روی خراش بمالید و طبق دستورالعمل سازنده، با یک پارچه نرم پولیش دهید.
راهکارهای حرفه ای تر برای خراش‌های متوسط تا عمیق
اگر خراش‌ها عمیق‌تر از آن هستند که با روش‌های خانگی برطرف شوند، باید به سراغ گزینه‌های تخصصی‌تری بروید.
۱. کیت‌های ترمیم سرامیک و پرسلان
این کیت‌ها که در فروشگاه‌های ابزار و مصالح ساختمانی یافت می‌شوند، معمولاً شامل یک ماده پرکننده اپوکسی یا رزین رنگی هستند.
روش کار: ابتدا محل خراش را با مواد شوینده مناسب یا الکل کاملاً تمیز و خشک کنید. سپس، پرکننده را طبق دستورالعمل کیت مخلوط کرده و با دقت داخل شیار خراش را پر کنید. با یک کاردک کوچک، سطح ماده را با سرامیک هم‌سطح کرده و اضافات آن را پاک کنید. اجازه دهید ماده کاملاً خشک شود (زمان خشک شدن در دستورالعمل ذکر شده است). این روش برای ترمیم شکستگی‌های کوچک و لب‌پریدگی‌ها نیز کاربرد دارد.
راه حل نهایی : تعویض تایل آسیب دیده
در مواردی که خراش بسیار عمیق است یا سرامیک دچار ترک‌خوردگی جدی شده، بهترین و منطقی‌ترین راه، تعویض آن تایل است. به همین دلیل همواره توصیه می‌شود هنگام خرید سرامیک، چند تایل اضافی برای چنین مواقعی تهیه کنید.
مراحل تعویض :
- تخریب بندکشی : با استفاده از ابزار مخصوص، بندکشی اطراف تایل آسیب‌دیده را با دقت بتراشید.
- خارج کردن تایل : با احتیاط و با استفاده از چکش و قلم، تایل را از مرکز به سمت لبه‌ها خرد کرده و تکه‌های آن را خارج کنید.
- تمیز کردن سطح : چسب قدیمی زیر تایل را کاملاً پاک کرده و سطح را صاف و تمیز کنید.
- نصب تایل جدید : مقداری چسب کاشی مناسب را پشت تایل جدید و روی سطح زیرین بمالید و تایل را در جای خود قرار دهید. با استفاده از تراز، از هم‌سطح بودن آن با سایر تایل‌ها اطمینان حاصل کنید.
- بندکشی: پس از خشک شدن کامل چسب (معمولاً ۲۴ ساعت)، فضای خالی بین تایل‌ها را با استفاده از پودر بندکشی سرامیک باکیفیت، مانند محصولات شیمیایی PMA، پر کنید. این محصولات با فرمولاسیون ویژه، علاوه‌بر پر کردن درزها، از نفوذ آب جلوگیری کرده و مقاومت بالایی در برابر ترک‌خوردگی دارند.
پیشگیری، همیشه بهتر از درمان
از بین بردن خش روی سرامیک گاهی می‌تواند زمان‌بر و پرهزینه باشد. بنابراین، بهترین استراتژی، پیشگیری از ایجاد آن است:
- استفاده از پادری : در ورودی‌ها پادری قرار دهید تا از ورود شن و ماسه به داخل جلوگیری شود.
- استفاده از پدهای محافظ : زیر پایه‌های مبلمان، صندلی‌ها و هر وسیله سنگین دیگری، پدهای نمدی یا پلاستیکی بچسبانید.
- نظافت منظم : سطح سرامیک را به‌طور مرتب با جاروبرقی (با سَری برس‌دار) یا تی میکروفایبر تمیز کنید تا ذرات ساینده فرصت آسیب رساندن پیدا نکنند.
- انتخاب شوینده مناسب : از شوینده‌های خنثی و مخصوص سرامیک استفاده کنید و جز در موارد مجاز به سراغ مواد اسیدی یا پودرهای ساینده نروید.
- انتخاب هوشمندانه سرامیک : مهم‌ترین گام پیشگیرانه، انتخاب سرامیک متناسب با کاربری فضاست. برای فضاهایی که در معرض سایش شدید هستند، استفاده از سرامیک پرسلان با مقاومت سایشی مورد نیاز بهترین گزینه خواهد بود.
در نهایت، به یاد داشته باشید که سرامیک یک انتخاب بادوام و زیبا برای هر فضایی است. با کمی دقت در نگهداری و استفاده از روش‌های صحیح برای ترمیم آسیب‌های جزئی، می‌توانید تا سالیان سال از زیبایی و درخشش آن لذت ببرید.